Hoe inspirerend ben ik (nog) als manager?

Wanneer je als manager niet inspirerend bent voor je werknemers, dan gaan ze. Daar zijn directeur Kathelijn Loos, inmiddels tien jaar werkzaam bij Solid Professionals, en partner van De School voor Transitie en leiderschapscoach Klaartje van Gasteren, het roerend over eens. Met De School voor Transitie organiseert Klaartje trainingen over hoe je als organisatie een secure base wordt. Tijdens de trainingen nodigt ze je uit op zoek te gaan naar hoe je jezelf en collega’s geïnspireerd houdt. Zo ook bij ons. Een secure base cultuur is een veilige werksfeer waarbij je het gevoel hebt dat fouten maken mag, in de wetenschap dat dit zelfs móet om samen te groeien en ontwikkelen. Tegelijkertijd is er ruimte voor uitdaging. Alleen met een secure base cultuur kun je als leidinggevende het gesprek over inspiratie – en het gebrek daaraan – openen op de werkvloer. 

“Werknemers verlaten niet hun baan maar hun leidinggevende, blijkt uit onderzoek,” zegt Klaartje. “Ze gaan wanneer ze jou en de organisatie niet langer als bron van inspiratie zien waarvan ze kunnen leren en ontwikkelen. Dat geldt nog meer voor de jongere generaties. Vroeger vonden werknemers inspiratie meer op andere plekken, zoals bij een vereniging of kerk. Met de ontzuiling heeft er een verschuiving plaatsgevonden en is de werkomgeving veel belangrijker geworden,’ legt Klaartje uit. Bij jongere werknemers is dat heel duidelijk, ziet Kathelijn. “Het is zelfs voorwaardelijk. Als je de jongere generatie niet langer het gevoel geeft dat ze leren en ontwikkelen, is het klaar.”

Inspiratie ontstaat wanneer je in verbinding bent met je medewerkers en zit in alles wie je bent, wat je doet en hoe je het doet. Het kan heel klein zijn (bijvoorbeeld tijdens het aandachtig luisteren naar iemands verhaal), of juist heel groot, zoals bij een meeslepend evenement met enerverende sprekers. Maar belangrijk om te onthouden is dat inspiratie voor iedereen wat anders is. “Er is geen one size fits all,” zegt Kathelijn, waarna ze “helaas” eraan toevoegt. Inspireren kun je daardoor niet ‘doen’ of ’toepassen’. Het is eerder een grondhouding die zich vertaalt in nieuwsgierig gedrag, op zoek naar verbinding.

“Om te weten of je inspirerend bent, zul je gericht moeten onderzoeken op welke wijze je je teamleden inspireert.” zegt Klaartje. In haar trainingen benadrukt ze deze tip ook vaak. Juist die diversiteit maakt het zo moeilijk: want hoe kun je iedereen apart inspireren?

Zelf inspirerend zijn

De eerste stap is om jezelf te blijven inspireren. “Als ik een bijzonder gesprek heb gehad buiten kantoor, probeer ik die energie mee naar binnen te nemen,” legt Kathelijn uit. “Op die manier deel ik het inspirerende leermoment als manager met mijn team en omgeving.” Zelf doet ze inspiratie op door in gesprek te zijn met andere mensen. “Hun ervaringen, wat ze kunnen, hun passie voor iets wat ik niet kan. Dat wekt bij mij het Pippi Langkous-effect op: ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan. Dan gaat er een vlammetje branden.” Voor Kathelijn is het ook waardevol om met De School voor Transitie samen te werken. “Ik haal inspiratie uit de trainingen die ik daar volg, want ze halen me uit mijn comfortzone.”

Klaartje – die bijvoorbeeld geïnspireerd raakt door ontmoetingen met anderen, lezen, rolmodellen en cultuur – noemt dat je inspirerend kunt zijn in wie je bent. Klaartje: “Weet je waar je voor staat en wat je echt belangrijk vindt? Inspirerende mensen zijn degenen die weten wie ze zijn en wat ze ermee in de wereld willen zetten.” Die energie straal je uit, waardoor je inspirerend bent en als voorbeeld dient voor je medewerkers. Waardoor ze, aldus de experts, langer je werknemer blijven, gemotiveerder zijn, minder ziekteverzuim hebben en beter hun volle potentieel benutten. 

Durf te vragen: hoe inspirerend ben ik voor jou?

Om erachter te komen of je nog inspirerend bent, zit er niets anders op. Je zult als manager het gesprek erover moeten openen, dus wees nieuwsgierig en stel de vraag. Tijdens de trainingen van De School voor Transitie is hier een aanleiding voor, maar hoe doe je dat op een normale werkdag?

“Er zijn veel managers die de vraag ‘hoe inspirerend ben ik nog voor jou?’ niet durven stellen. Omdat ze niet weten wat ze met het antwoord aan moeten,” zegt Kathelijn. “Die mensen moeten zich afvragen of ze nog op de juiste plek zitten.” Daarbij geldt: hoe hogerop je in het bedrijf zit, hoe minder feedback je krijgt. En hoe beter je zelf je feedback moet organiseren.

In haar rol van directeur probeert Kathelijn het gesprek over inspiratie aan te knopen door haar medewerkers te vragen wat ze graag willen leren en wat hun werk over drie maanden nog leuk zou maken. “Ik zou dat best meer mogen doen,” geeft ze toe. “Als je over inspiratie begint, ontstaan er eigenlijk altijd fijne gesprekken.” Klaartje voegt toe: “Het gaat om caring en daring – wat heb je nodig om jezelf uit te dagen? Je wilt als manager de ander uitdagen om in actie te komen en de vraag stellen wat er van jou als leidinggevende voor nodig is. Dat stuk daring is waar inspiratie bij hoort.”

Maar zet je jezelf niet in een kwetsbare positie, als je werknemers gaat vragen hoe inspirerend je nog voor ze bent? “Zeker,” zegt Klaartje, “Maar dat moet je willen. En die veilige basis moet er zijn om dat te onderzoeken met je medewerker.” Tevens mag imperfectie weer. Kathelijn: “Mensen raken ook juist geïnspireerd wanneer iemand eerlijk is over dat iets niet lukt.” Op die manier ontstaat er herkenning en ruimte om te onderzoeken wanneer iets niet gaat zoals gehoopt. 

Hou de focus op jezelf inspireren

Om dit te kunnen toepassen, is het als manager met een druk bestaan des te belangrijker om ‘jezelf inspireren’ constant in het achterhoofd te houden. “Plan het in,” adviseert Klaartje, “Niet als een ‘ding’ om af en toe te doen, maar iets wat tot de basis van je dag hoort. Het vergt aandacht om jezelf te blijven inspireren.” Vraag jezelf aan het einde van de dag wat jou die dag raakte. Dat zorgt ervoor dat je nieuwsgierig blijft, en bewust. Kathelijn zegt dat het allemaal niet te groot hoeft te zijn. “Het zit hem juist in de kleine dingen. Zo groei je.” Want een manager zorgt ervoor dat alles gedaan wordt, maar een leider is iemand die medewerkers inspireert om verder te denken en te ontwikkelen, op eigen kracht.